Maatschappelijke onrust
Het zal niemand ontgaan zijn dat er veel aan de hand is in de wereld. Oorlogen. Vluchtelingenstromen waarbij Europa er niet in slaagt dit vraagstuk op humanitaire en beschaafde wijze op te lossen. Vraagtekens bij instituten die al tientallen jaren bestaan, zoals de NAVO en de Europese Unie. Turkije waar een bedenkelijk regime de macht heeft. De Brexit.
En dan is er natuurlijk Trump, de kersverse en democratisch gekozen president van de Verenigde Staten. In hoeverre is zijn benoeming het gevolg van inmenging vanuit Rusland? En wat betekent het dat daar iemand als president zit, die via twitter zijn (negatieve en zelfgerichte) visie op de wereld met ons deelt. Die meningen en alternatieve feiten belangrijker vindt dan objectief vastgestelde feiten? Die decreten uitvaardigt die in strijd zijn met de wet, en een rechter een ‘neprechter’ noemt?
In ons land zijn binnenkort verkiezingen. Spannender dan ooit. Zal Wilders, die enorm gecharmeerd is van Trump en ons land graag de Nexit in zou leiden, veel zetels behalen? Wat zegt het over ons land dat iemand als Wilders zo veel mensen aan lijkt te spreken? Wilders, die ons parlement een ‘nepparlement’ heeft genoemd, een rechter een ‘neprechter’ en in zijn verkiezingsprogramma punten heeft staan die in strijd zijn met de grondwet?
Maatschappelijk debat
Duidelijk is dat er een maatschappelijk debat aan de gang is over 'de staat van de democratie'. Bij een groep mensen is er sprake van wantrouwen richting de politiek, richting de overheid en richting ‘de elite’. Geloven deze mensen er nog in? In de democratie?
Een veel grotere groep mensen stelt zich de vraag of de wijze waarop wij in ons land besluiten nemen, misschien een keer een opfrisbeurt kan gebruiken. En terecht, wat GroenLinks betreft. Er zijn in de afgelopen jaren grote maatschappelijke veranderingen doorgevoerd. De ‘zorgzame samenleving’ is niet meer, de participatie-samenleving heeft zijn intrede gedaan. Mensen zijn nu meer dan voorheen verantwoordelijk voor zichzelf en elkaar, en dienen deel te nemen aan de samenleving. Wat je daar ook van vindt: feit is dat dit de stand van zaken is.
Wat onze fractie in diverse debatten heeft benoemd en ook zal blijven benoemen, is dat dat betekent dat de verhouding tussen overheid en inwoners is veranderd. Dat betekent dat de overheid, in ons geval de gemeente, zich meer dan voorheen op een andere manier zal moeten verhouden tot onze inwoners en maatschappelijke organisaties. Dat is makkelijk gesteld, maar hoe kun je dat in de praktijk vormgeven?
Een paar voorbeelden:
- Een keukentafelgesprek kan geen ‘topdown’ gesprek zijn waarbij wordt aangegeven wat er kan en wat niet, maar dient een oprechte dialoog te zijn waarbij het ‘hele plaatje’, inclusief draagkracht en draaglast, ook van mantelzorgers, wordt meegenomen.
- Toen in 2014 de dienstverlening van onze welzijnsorganisatie MeerWaarde werd onderzocht, bleek dat de cliënten en de vrijwilligers niet bevraagd waren. Een blinde vlek die benoemd werd door GroenLinks, inmiddels is hier veel meer oog voor. En dat moet ook, want uiteindelijk is dat wat telt: zijn onze inwoners tevreden? kunnen zij hun leven op een zo goed mogelijke manier invulling geven?
- Onze gemeente heeft een participatieraad. Deze raad adviseert het college van Burgemeester en Wethouders over het gemeentelijk beleid over de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO), de Jeugdwet en de Participatiewet. Naar mening van onze fractie zouden de adviezen van de participatieraad en de reacties van het college daarop, veel nadrukkelijk moeten worden meegenomen in beraadslagingen in de gemeenteraad.
Het meenemen van signalen uit de samenleving, ook van professionals, levert een beter beeld van de maatschappelijke vraagstukken die er in onze gemeente zijn, dan het afgaan op cijfers en statistieken alleen. Cijfers en statistieken zeggen niet veel, maar in de dialoog met onze inwoners en maatschappelijke partners kunnen zij beter geduid worden. Het gewenste resultaat is een samenleving, die sneller en adequater reageert op maatschappelijke vraagstukken.
Het referendum
Een instrument dat vaak wordt genoemd wordt in de context van bestuurlijke vernieuwing is het referendum. Hoe referenda óók kunnen uitpakken, is recent gebleken: Brexit en het Oekraïnereferendum. Twee voorbeelden waarin ingewikkelde materie met verstrekkende gevolgen werd teruggebracht tot een simpele ja/nee vraag. In het Oekraïnereferendum viel het instrument bovendien in handen van een groep met heel andere bedoelingen.
Dit zijn duidelijke signalen dat referenda in deze vorm niet zaligmakend zijn. Uiteraard is dit binnen onze fractie aan de orde gekomen. Ook binnen GroenLinks landelijk speelde hierover een discussie met als gevolg dat het correctief referendum, dus simpelweg voor of tegen, uit het verkiezingsprogramma voor de landelijke verkiezingen is weggestemd.
In onze vorige nieuwsbrief schreven we over het debat over de referendumverordening in Haarlemmermeer. We kregen er kritische reacties op (dank daarvoor!). Belangrijk om op te merken is dat het in dit geval gaat om een zogenaamd raadgevend referendum, niet om een correctief referendum. Als zo'n referendum op een goede wijze wordt ingezet kun je er ook veel informatie mee ophalen, of mensen tussen diverse mogelijkheden (voor bijvoorbeeld ruimtelijke ordening) laten kiezen. Duidelijk moet ook zijn de rol van de gemeenteraad, die uiteindelijk een beslissing moet nemen op grond van alle informatie, inclusief de opbrengst van het referendum.
Samenwerken en loten
In het verkiezingsprogramma van GroenLinks voor de aankomende landelijke verkiezingen wordt gesproken over ‘deliberatieve democratie’. Hierbij staan inwinnen van informatie, uitwisseling van argumenten, tijd voor overleg en een gezamenlijke zoektocht naar oplossingen en posities centraal.
En wat te denken van de oproep van David Van Reybrouck, die een drastische maatregel voorstelt, namelijk het afschaffen van de verkiezingen en het aanwijzen van bestuurders via loting?
Kortom
De vraag is hoe het verder moet met de democratie... Democratie waarover Winston Churchill ooit opmerkte:
Many forms of Government have been tried and will be tried in this world of sin and woe. No one pretends that democracy is perfect or all-wise. Indeed, it has been said that democracy is the worst form of government except all those other forms that have been tried from time to time.
Oproep
Wil je doorpraten over deze thema’s? Stuur dan een berichtje naar meballieux-gl@ziggo.nl
