Aangekondigde bezuinigingen onacceptabel

Het kan toch niet zo zijn dat we straks twintigduizend nieuwe huizen hebben en veel nieuw asfalt hebben aangelegd, maar dat er geen voorzieningen meer over zijn? Onze conclusie: ‘Dit college staat met de rug naar de samenleving.’

Nog maar kort geleden werd het aangekondigd: de strategische heroriëntatie. Natuurlijk begrijpt ook GroenLinks Haarlemmermeer dat er aanleiding is om heel goed te kijken naar de financiën van onze gemeente. De steeds maar toenemende uitgaven in de jeugdzorg baren ons ook zorgen. Ook wij zien dat ons de hoge inkomsten uit de toerismebelasting in ieder geval tijdelijk minder zijn. Maar we zien ook dat het Rijk bijspringt, bijvoorbeeld als het gaat om compensatie van die toerismebelasting. En juist vorige week werd bekend dat een arbitragecommissie heeft bepaald dat er veel meer geld naar gemeenten moeten voor de jeugdzorg.

Het college is wat ons betreft bovendien niet transparant over wat wij als oorzaken zien voor de tekorten: het schrijnende onderhoud van de buitenruimte en vastgoed, het beschamende groen in onze gemeente en de onbegrensde asfalthonger van onze gemeente, de VVD voorop. De vraag hoe het zover heeft kunnen komen is in de gemeenteraad volstrekt onvoldoende aan de orde gekomen.

GroenLinks kan geen bevredigende onderbouwing vinden van de hoogte van het te bezuinigen bedrag. Het is voor ons onbegrijpelijk dat het college zo zeker is van zijn zaak als het gaat om de hoogte van het bedrag: 15 miljoen. Ook begrijpen we niet waarom de klappen juist moeten vallen bij de sectoren waar de tekorten níet vandaan komen en vooral: waar de maatschappelijke gevolgen énorm zijn.

In onderstaande tabel uit het raadsvoorstel (bijgevoegd) is te zien waarop het college wil bezuinigen. In aanvulling op wat er in de tabel staat, moet er nog 2 miljoen worden bezuinigd: het college wil dat de gemeenteraad daar voorstellen voor doet.

Maatschappelijke onrust

Een uitpuilende mailbox. Een stroom telefoontjes. En een indrukwekkende stoet insprekers in de raadzaal. Duidelijk is dat dat inwoners en organisaties zich enorm overvallen voelen. Dat er bijvoorbeeld grote zorgen zijn over het voortbestaan van sportservice. Dat er zorgen zijn over de sportclubs in de kernen, vooral in de kleinere dorpen van onze gemeente, waar de leefbaarheid toch al onder druk staat. Dat er zorgen zijn over het teniet doen van alle inspanningen op het gebied van sport en gezondheid. Over de toegang tot sport voor jonge inwoners, oude inwoners, gehandicapte inwoners, mensen met een kleine beurs. Topsporters. Terechte zorgen want de verantwoordelijk wethouder gaf in het debat toe dat sportservice in 2024 zal ophouden te bestaan.  

Niet alleen bij sport zullen klappen vallen, ook bij onderhoud, bij cultuur, bij welzijnsondersteuning zoals de ondersteuning van mantelzorgers. En dat in een gemeente waar maar liefst één op de zeven mantelzorgers zich zwaar overbelast voelt.

De hartenkreet van álle insprekers? Waarom heeft u dit niet met ons besproken? Waar is de participatie waar de gemeente zich zo op laat voorstaan?

En onze fractie voegt daaraan toe: waar is de realiteitszin als het gaat om het voeren van dit soort gesprekken? Wat te denken van de suggestie aan Jeugdland Hoofddorp om het gat in de begroting op te vullen met ‘teamuitjes’? Niet echt helpend als je je echt verplaatst in het perspectief van de vrijwilligers die Jeugdland Hoofddorp draaiende houden, en niet erg realistisch als je bedenkt dat iedere euro die er daar extra binnen komt in mindering wordt gebracht op de gemeentelijke subsidie.

Hoe nu verder?

Op 1 juli bespreekt de gemeenteraad de voorjaarsrapportage. Dat is het moment om kaders te geven voor de begroting die de gemeenteraad in november zal vaststellen. In de komende weken zal onze fractie zich daarop voorbereiden. Voor ons is klip en klaar dat deze algemene beschouwingen ontzettend belangrijk zullen zijn.

Het is tijd om een nieuw plan te maken voor Haarlemmermeer. Wat voor gemeente willen we zijn in 2030, niet alleen als het gaat om ruimtelijke ordening maar ook als het gaat om wat voor lokale samenleving we hier willen hebben. En wij: dat zijn de inwoners, organisaties, bedrijven en het gemeentebestuur.

Het is tijd om te doen wat het college wel in hoofdletters op het raadsvoorstel schreef, maar niet heeft gedaan: strategisch heroriënteren.

Die strategische heroriëntatie gaat over een zorgvuldig evenwicht vinden tussen ‘grip op de financiën’ en ‘grip op wat maatschappelijk gewenst en verantwoord is’. 

Op donderdag 10 juni hebben we alvast aangegeven dat we willen dat het college gaat werken met scenario’s, zodat we zorgvuldig kunnen monitoren wat er gebeurt, en we niet onnodig diep ingrijpen. Want bij bezuinigen geldt: ‘weg is weg’.

We hebben aangegeven dat er wat ons betreft gekeken moet worden naar het programma mobiliteit. Het kan niet anders dan dat ook daar op bezuinigd moet worden. Of dat de kosten van de infrastructuur (deels) door anderen betaald gaan worden.

We hebben aangegeven dat er een nieuw plan moet komen voor wonen, waarbij het aanbod beter dan nu moet worden afgestemd op de behoeften van onze inwoners en op toekomstige demografische gegevens. Het is namelijk een feit dat waar woningbouw in de Vinextijd de gemeente geld opleverde, het ‘verdienmodel’ voor nieuwe woningen nu en in de toekomst negatief is. De kosten zitten vooral in de infrastructuur.

En ja, misschien betekent dit dat de bouwambitie voor Haarlemmermeer (voorlopig) naar beneden moet worden bijgesteld, iets wat om andere redenen misschien ook wel voor de hand ligt (Schiphol, stikstof bijvoorbeeld).  Dat we in het komende decennium alleen woningen bouwen die echt nodig zijn, waar nu een schrijnend tekort aan is, zoals sociale woningbouw, woningen voor starters, woningen voor ouderen. Dus niet meer ‘bouwen bouwen bouwen’ dus, maar ‘eerst goed nadenken en dan pas bouwen’.