GroenLinks Haarlemmermeer: zorgen over Zeer Zorgwekkende Stoffen op en rond Schiphol

In december 2021 stelde GroenLinks vragen over het uitblijven van de verplichte rapportages die de luchthaven over deze stoffen moet aanleveren aan de gemeente Haarlemmermeer. Uit de antwoorden op deze vragen blijkt dat naast de gemeente Haarlemmermeer ook het Rijk betrokken is bij het milieutoezicht op de luchthaven. Bovendien blijkt dat een deel van de uitstoot niet gemeten maar berekend wordt. Reden voor vervolgvragen: is er eigenlijk wel grip op de uitstoot van Zeer Zorgwekkende Stoffen op en rond Schiphol?

Maaike Ballieux: ‘De overheid moet zorgen voor een schone, gezonde en veilige (leef)omgeving. Dit is een grondrecht, en dat grondrecht geldt ook voor de omwonenden van Schiphol en voor werknemers op de luchthaven. Onze zorg is dat er geen integraal beeld lijkt te zijn van de milieuvervuiling met betrekking tot de uitstoot van Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) op en rond luchthaven Schiphol. Bovendien is ons niet duidelijk wie precies waarover gaat als het gaat om toezicht en handhaving op de luchthaven. Welke rol heeft onze eigen gemeente bijvoorbeeld en welke rol de landelijke overheid?’

‘Ook lijkt het erop dat de uitstoot van ZZS berekend wordt, en dat er op de luchthaven geen onafhankelijke metingen van ZZS gedaan worden, die zulke berekeningen ondersteunen of weerspreken. Uit het recente rapport over Tata Steel blijkt waar deze werkwijze toe kan leiden: een ernstige onderschatting van de uitstoot van schadelijke stoffen, met alle risico’s voor de gezondheid en de leefomgeving van dien.’

Aanleiding voor de eerdere vragen van GroenLinks was het uitblijven van de verplichte rapportages over de uitstoot van deze stoffen die Schiphol al op 1 januari 2021 had moeten aanleveren aan de gemeente Haarlemmermeer. Inmiddels is duidelijk dat Schiphol op 14 december 2021, bijna een jaar te laat dus, aan die verplichting heeft voldaan. Uit een mailwisseling met Johan Vollenbroek (Mobilisation for the Environment) blijkt echter dat deze rapportages niet voldoende zijn en dat aan Schiphol voor de vierde keer uitstel is verleend.

Begin maart ontving de fractie de antwoorden op de vervolgvragen over Zeer Zorgwekkende Stoffen. Daaruit blijkt dat de rapportage die Schiphol in december 2021 heeft aangeleverd niet compleet is. Zo ontbreekt de verplichte minimalisatie rapportage, een rapport waarin de luchthaven aangeeft wat er is gedaan en nog zal gebeuren om de uitstoot van deze kankerverwekkende stoffen te beperken. Er is nu uitstel verleend tot 31 maart aanstaande. Echt ingrijpen op de luchthaven als de rapportages onvoldoende blijven, is niet aan de orde: de gemeente kan alleen bestuurlijk ingrijpen, en eventueel een boete opleggen.

Uit de antwoorden blijkt nogmaals hoe ingewikkeld de regelgeving rond ZZS op de luchthaven ingewikkeld, en ook dat deze valt onder diverse wetten. Ook zijn diverse overheden betrokken bij het toezicht. Ook blijkt dat de uitstoot deels berekend wordt. Daardoor is er geen integraal inzicht is als het gaat om de totale uitstoot aan Zeer Zorgwekkende Stoffen op en rond de luchthaven.

Uit de antwoorden: ‘Er is geen integraal beeld van de milieuvervuiling met ZZS ten gevolge van de activiteiten op Schiphol in de meeste brede zin van het woord en daarmee ook geen rapportages. Er wordt dus ook niet gehandhaafd op het totaal aan uitstoot.’

De gelijkenissen tussen Tata Steel en Schiphol als het gaat om de uitstoot van schadelijke stoffen en het toezicht en de handhaving daarvan, dringen zich steeds nadrukkelijker op.

Dat het college onze zorgen deelt, blijkt uit de beantwoording: ‘Er is nog weinig bekend over de mogelijke effecten van de uitstoot van ZZS op de gezondheid. De laatste jaren is meer aandacht gekomen voor de effecten van ZZS op gezondheid. Vragen over de effecten van ZZS zijn terecht en dragen bij aan het scherper krijgen van het vraagstuk. Het beleid ten aanzien van ZZS wordt door het Rijk vastgesteld. Het is bij het Rijk bekend dat er behoefte is om inzicht te krijgen op de effecten van ZZS op gezondheid. Het Rijk heeft om advies gevraagd aan het RIVM. Het blijkt complex te zijn omdat het gaat om veel verschillende stoffen en tot nu toe weinig kennis beschikbaar is. Het huidige rijksbeleid is erop gericht dat emissies van ZZS moeten worden geminimaliseerd. Op dit moment wordt door het Rijk een evaluatie uitgevoerd van het ZZS beleid van de afgelopen tien jaar. Verwacht wordt dat deze evaluatie rond de zomer van 2022 beschikbaar komt. Wij gaan met interesse kennisnemen van de uitkomst. Daarnaast gaan we, samen met de regio, het gesprek met het Rijk voeren over het vraagstuk ZZS en zullen we de zorgen die er bestaan over mogelijke effecten op de gezondheid en de wens om duidelijkheid overbrengen.’