GroenLinks Haarlemmermeer pleit voor eerlijk en transparant debat over de luchtvaart

Op 14 oktober sprak de gemeenteraad eindelijk weer eens over Schiphol. Ook dit keer op verzoek van onze fractie. In en om de luchtvaart gebeurt veel. De herziening van het luchtruim, de Luchtvaartnota, het Hinderreductieplan en de adviezen van Van Geel over inspraak van burgers en van Cohen over de bestuurlijke governance, zijn voorbeelden van ‘geplande’ zaken. De coronacrisis en de ernstige gevolgen voor de economie en de werkgelegenheid van onze regio, Haarlemmermeer voorop, zijn ons overkomen. 

Onze oproep is: ‘Never waste a good crisis’, werk toe naar een veel betere balans tussen wonen en vliegen. Voer éindelijk het juiste debat en regel éindelijk de rechtszekerheid waar onze inwoners recht op hebben. Benut ook de kansen en ontwikkel onze regio, net zoals gedaan is in regio Eindhoven (Brainport) en regio Wageningen (FoodValley). Dat was onze inzet in dit debat.

En verder: in de afgelopen weken werd de gemeenteraad op initiatief van het college bijgepraat door de top van het ministerie van I en W, van Luchtverkeersleiding Nederland en van Schiphol. Op aandringen van het college, en ondanks onze grote bezwaren, werden deze bijeenkomsten achter gesloten deuren gehouden. Vergelijkbare bijeenkomsten werden in andere gemeenten in het openbaar gehouden. En de informatie is niet geheim, de presentaties zijn daarom hieronder bijgevoegd.

Herziening luchtruim

Met betrekking tot de herziening van het luchtruim is onze conclusie dat dit een ramp is voor heel Nederland. Een ramp bovendien die zich buiten zicht van het publiek voltrekt, totdat het moment daar is dat de desastreuze gevolgen iedere burger duidelijk zullen worden. Over de omlegging van een klein stukje A9 is veertig jaar gesproken, maar de herschikking van alle verkeersroutes boven ons hoofd kan klaarblijkelijk zo afgehandeld worden. Als fractie maken we ons grote zorgen over de gevolgen voor Haarlemmermeer. Zo zal de Polderbaan, een primaire baan, berucht vanwege het onoplosbare grondgeluid, continu in gebruik zijn. (Ook) tijdens dit debat vroegen we de wethouder wat dit alles betekent voor de inwoners van Haarlemmermeer, wat de inzet is om de gevolgen te monitoren en te beperken, en wanneer het college onze inwoners hierover gaat informeren. En ook dit keer kwam daarop geen antwoord. 

MinderHinderplan en voortgangsrapportage luchthavenzaken

Kernwoorden zijn hier wat ons betreft ‘wensdenken’ en een ‘ongezond vertrouwen in technologie die er nog niet is’. Vrijwel nérgens wordt een concrete ambitie genoemd, of een streefwaarde, of  een gezondheidsnorm. Niets.

Waar ook geen enkele streefwaarde in staat is de voortgangsrapportage luchthavenzaken van het college (bijgevoegd). Ook dit keer lijkt het wel managementrapportage in plaats van een document waarmee de gemeenteraad kan sturen op maatschappelijke effecten. 

Deze opstelling van het college en van de luchtvaartsector kan en mag niet de basis zijn van gesprekken over de leefbaarheid in onze gemeente. Over de gezondheid van onze inwoners. Over de geluidshinder. De inspraak van inwoners. Als beleid niet is voorzien van heldere kaders, dan kan de gemeenteraad haar controlerende taken niet uitvoeren. Inmiddels wordt dit standpunt door verschillende partijen in onze gemeenteraad onderschreven, maar de urgentie lijkt nog niet voldoende hoog….

Meer treinen minder vliegen

We hebben door de coronapandemie goed kunnen ervaren hoe veel geluidsoverlast er is van de luchthaven. Op alle fronten overschrijdt de luchthaven de grenzen van gezondheid, onze woningbouwambities, het milieu en het klimaat. 

Krimp van het aantal vluchten, en het uitbreiden van internationaal treinverkeer moeten daarom speerpunten zijn op de luchthaven. Zijn wij ambitieus genoeg op dit punt? Wat kunnen wij doen om ‘meer treinen’ ook op korte termijn tot een succes te maken? GroenLinks Haarlemmermeer heeft ingestemd met het doortrekken van de Noord-Zuidlijn naar Hoofddorp, onder de voorwaarde dat zo ruimte op station Schiphol wordt vrijgespeeld voor internationale treinen. 

Transparantie en controle in het luchtvaartdossier

Wat we nu nodig hebben is realisme én hernieuwd gesprek over ons lokale economische perspectief. De coronacrisis heeft ons laten zien hoe afhankelijk we zijn van Schiphol. Hoe kwetsbaar ook. Het gaat daarbij om onze arbeidsmarkt én om ons eigen huishoudboekje. We zullen ons opnieuw moeten verhouden tot de luchthaven. 

En wellicht verrassend: ook GroenLinks Haarlemmermeer ziet in Schiphol een partner, maar dan moeten de rollen, taken en verantwoordelijkheden die er zijn wel veel transparanter en controleerbaarder zijn belegd dan nu het geval is. Schiphol is een staatsbedrijf. Een staatsbedrijf waarvan iedere keer het economisch belang boven álle andere belangen wordt gesteld. Dat is wat GroenLinks Haarlemmermeer betreft niet uit te leggen. 

De bestuurlijke vraagstukken rond de luchtvaart verdienen dus veel aandacht. Wie beslist waarover, en wanneer, en wie controleert dat? In de afgelopen decennia zijn veel zaken met betrekking tot besluitvorming door elkaar heen gaan lopen: participatie en de inbreng van bestuurders bijvoorbeeld. Recent werd bekend dat de BRS, Bestuurlijke Regie Schiphol, uit de Omgevingsraad Schiphol stapt: de besluitvorming moet wat de BRS betreft terug naar de Tweede Kamer. 

En: enkele weken geleden heeft GroenLinks Haarlemmermeer haar zorgen uitgesproken over het systeemtoezicht op Schiphol door de omgevingsdienst waarvoor ons gemeentebestuur het bevoegd gezag voor is. Wat ons betreft, gaat ook deze taak naar de landelijke overheid, en komt dus onder het bevoegd gezag van ‘Den Haag’.

Maatschappelijke Kosten en Baten Analyse (MKBA)

Tijdens het debat is op ons verzoek uitgebreid en constructief gesproken over nut en noodzaak van het doen van een Maatschappelijke Kosten en Baten Analyse (MKBA), net zoals dat is gedaan voor en door de gemeente Aalsmeer. Uit dit rapport blijkt dat krimp van het aantal vluchten aanzienlijke voordelen oplevert (rapport bijgesloten). Afgesproken is dat we de andere fracties dit rapport toezenden, evenals het rapport De Mainports voorbij (ook bijgesloten). Natuurlijk komt onze fractie hierop terug. Het eerlijke gesprek kunnen we immers alleen voeren op basis van feiten. Wordt vervolgd dus, we houden u op de hoogte!

Foto: Kees van der Veer